تلفیق هنر و معماری در 10 نمونه از برترین سازه های اسلامی

معماری اسلامی | معماری مسجد | طرح اسلیمی در معماری

معماری اسلامی یکی از سبک های جذاب معماری است که در آن هنر و خلاقیت ملموس است. در این مطلب به معماری اسلیمی و 10 نمونه معماری مسجد و سازه اسلامی پرداختیم.

مقدمه مطلب

برای پیدا کردن یک سری از جذاب ترین معماری ها در جهان، نگاه به عبادت گاه ها کافی ست.این سازه های معنوی عالی ترین دست آورد ها در هنر، طراحی، و معماری را در طی تاریخ نشان می دهند. از ایران تا اسپانیا، این مساجد باشکوه، که قدمت خیلی از آنها به تاریخ طلایی اسلام برمی گردد، بیش از فضایی برای عبادت اند، آنها مراکز زندگی اجتماعی اند. ای دی با اوکان درمورد 10نمونه از این سازه های موثر و ویژگی هایی که آنها را برای قرار دادن در این لیست ارزشمند کرده است، صحبت کرد.

معماری در اسلام

معماری در اسلام، ریشه ای بسیار طولانی و استوار دارد. آثار معماری بسیار قدیمی و گران بهایی وجود دارد که در آن از طرح های اسلیمی و ایده های خلاقانه ای که با اسلام و مبانی آن در ارتباط هستند به کار گرفته شده است. سازه هایی که با کمک معماری اسلامی ساخته و طراحی شده اند، اغلب سازه هایی هستند که به نوعی به دین و مسائل دینی ارتباط پیدا می کنند. مساجد، معابد و مجتمع های دینی زیادی در سرتاسر دنیا وجود دارد که از معماری اسلامی بهره می برند.

برای آشنایی بیشتر با این سازه ها، بسیاری از افراد به کشورهای اسلامی سفر کرده و از نزدیک سازه ها را می بینند. جذابیت معماری اسلامی در این است که در آن علاوه بر زیبایی ظاهری، باطنی عمیق و انسانی وجود دارد که شخصیت خاصی به این سازه ها بخشیده است. در سازه هایی که از معماری اسلامی بهره گرفته اند، عناصر مختلف از بدنه و اجزاء گرفته تا فضاهای سرپوشیده داخلی و فضای سرسبز خارجی، حضور انسان را به عنوان اولین موضوع قابل توجه، در نظر گرفته اند. اهمیت هنر در معماری اسلامی و نقش پررنگ جایگاه انسان در آن، هر معماری را به شگفتی وا می دارد.

در این مقاله از معماریان مگ، به بررسی 10 سازه دینی که در آن ها از معماری اسلامی الهام گرفته شده است پرداخته ایم. با دقت در این سازه ها، تلفیق هنر و خلافیت را در کنار مهندسی بی نظیر و بسیار دقیق مشاهده خواهید کرد.

هنر در معماری اسلامی

یکی از نکات بسیار جالب و جذاب که در معماری سازه های اسلامی دیده می شود، نوع معماری این سازه ها و فلسفه آن هاست. اگر کمی به این سازه ها دقت کنید، می بینید که سطح کف سازه ها با الگو گرفتن از طبیعت، مسطح و صاف بوده و سقف، با الهام از آسمان به صورت نامتنهی و بی نهایت طراحی شده است. طرح های اسلیمی جذاب و مینیاتوری ای که در اغلب این سازه ها موجود است، علت دیگری بر تحسین برانگیز بودن معماری سبک اسلامی است.

1- معماری اسلامی مسجد اموی (دمشق، سوریه)

مسجد اموی که در اصل به عنوان کلیسای رومی ساخته شده بود، یکی از قدیمی ترین و بزرگ ترین مساجد دنیاست. اوکان می گوید:”پلان باسیلیکای این مسجد، برخلاف کلیساهای قبلی به سمت اطراف جهت پیدا کرده، مقیاسی برای اینکه چطور مسلمای های اولیه، فرم های موجود را در اختیار گرفته و برای اهداف خود آنها را اصلاح کردند، است.” هرچند که سالن عبادت بر اثر آتش سوزی در اواخر قرن 19 به شدت تخریب شد، اما طاق های اطراف، موزاییک های شیشه ای بزرگ که حاوی تصاویری از بهشت اند را نگه داشته اند.”

2- معماری مسجد ابن طولون (قاهره)

اوکان درمورد مسجد ابن طولون قاهره که در سال 879 بعد از میلاد تکمیل شد، و تحت تاثیر مسجد سامرای عراق ساخته شد، می گوید:”این یکی از مساجد بزرگ اولیه است که در وضعیتی نزدیک به فرم اولیه اش باقی مانده است.” طاق های چندگانه این مسجد ظاهرا مجوز دید های آرامش بخش بی پایانی در هر طرف هستند.”

3- معماری مسجد الازهر (قاهره)

مسجد الازهر که در قرن 10ساخته شد، ترکیبی از چندین سبک معماری کارین است. اوکان میگوید:”برخی از مساجد آنقدر با اعتبار بودند که سلسله های‌ پی در پی، این را یک باید میدانستند که مهر خود را روی بنا بزنند، دو بنایی که مثال خوبی از این حرف هستند مسجد جامع اصفهان و مسجد الازهر قاهره اند، دومی شهرت ماندنی به عنوان مرکز یادگیری پیدا کرد. سه مناره ای که در بالای نما قرار دارند، ساخت سلسله ماملوک اند که حکومتشان قرن ها پس از تاسیس اولیه مسجد بوده است.”

4- معماری اسلامی مسجد جامع نایین (نایین، ایران)

مسجد نایین اصفهان یکی از قدیمی ترین مساجد، برای تزیینات گچی اصیلش مشهور است. اوکان می گوید:” گچ بری های نفیس سرخ رنگ جلوی محراب تنوعی ار برگ های درخت انگور را نشان میدهند، که نماد باروری ای است که در این شهر ارزش زیادی دارند و در گوشه های دشت کویر، کویر مرکزی بزرگ ایران قرار دارند، که این‌گچ بری ها اگر وضعیت کار شده ابتدایی خود را داشتند، برجسته تر هم می بودند”

5- معماری مسجد و بیمارستان اعظم دیوریغی (دیوریغی، ترکیه)

اوکان درمورد مسجد دیوریغی ترکیه که در سال 1328 ساخته شد و شامل یک مسجد و بیمارستان باسیلیکا بود می گوید:”نمای سنگ تراش دروازه شمالی، اعجازی از خلاقیت است، این مسجد تمام قوانین معمولی ترکیبات معماری را می شکند و با هنر های فنون خود بر آن غلبه می کند”

6- معماری اسلامی مجتمع قالاوون (قاهره)

اوکان درمورد مجتمع عظیم قالاوون که توسط سلطان قالاوون در پی لشکر کشی نظامی موفقیت آمیز در سال 1283 ساخته شد، می گوید:” حتی مقبره این مجتمع باشکوه یک محراب دارد، موسس آن با قرار دادن مناره های مجاور و با اجازه دادن به عابران برای ورود به مجتمع در زمان عبادت، عبادت کنندگان را از طرف خودش تشویق می کند”

7- معماری مسجد اشرف اوغلو (بی شهر، ترکیه)

مسجد اشرف اوغلو در قرن 13ام ساخته شده است و یکی از معدود مساجد ستون چوبی باقی مانده است. اوکان می گوید”مساجد ستون چوبی زمانی رایج تر بودند، ولی در طی قرن ها آتش سوزی به شدت تعدادشان را کاهش داد. این نمونه یکی از بهترین نمونه های حفظ شده است. به علاوه سقف ها و سرستون های نقاشی شده باشکوه آن محراب زیبایی که از کاشی موزاییک هایی که اکثرشان از دو رنگ، آبی روشن و تیره، ساخته شده است الگوهای هندسی و اسلامی متنوعی را نمایش می دهند.”

8- مجتمع سلطان حسن (قاهره)

مجتمع سلطان حسن در سال 1361 ساخته شد و بزرگترین ایوان قبله، یک هال مستطیلی بزرگ رو به مکه، را در مصر در بردارد. اوکان توضیح می دهد که:” این تک متجمع بزرگ مملوک گواهی از ثروت این سلسله ی طولانی مدت است، درکنار چهار مدرس و چهار فضای ایوان عظیم برای جماعت عبادت کننده این مجتمع، مقبره مسجدی با امامی برای خودش برای پیشوایی عبادت کنندگان تعیین کرد، راهی راحت برای افزایش برکت عبادت کنندگان.

9- معماری اسلامی مسجد اعظم کوردوبا (کوردوبا، اسپانیا)

این مسجد اسپانیایی در قرن 8ام ساخته شد و در قرن نهم و دهم‌ گسترش یافت. یکی از معروف ترین فضاهای آن، هال مسقف روی ستون آن است که 850 ستون از سنگ یشم، سنگ مرمر و دیگر سنگ ها را پوشانده است. اوکان می گوید:” انعطاف پذیری پلان مسقف با ستون، توسط فراوانی قوس ها و ستون ها که با زمان قبل تر از ساختشان در مسجد باهم آمیخته شدند به نمایش گذاشته شده است، که حس یک جنگل از درخت نخل را به بیننده انتقال می دهد”

10- طرح اسلیمی در معماری مسجد جامع یزد (یزد، ایران)

کاشی کاری های تکریری، مسجد جامع قرن 14 یزد در ایران را پوشانده است، اوکان می گوید:” سالن عبادت این بنا احتمالا چند دهه بعد از ساخت آن در سال 1325 باز سازی شده است. این مسجد یکی از اولین نمونه هایی است که کاملا پوشش کاشی دارد. که بهترین دید را، نقش های اسلامی محراب جذاب و دیدنی آن دارد.”

سخن پایانی

در این بخش از وبلاگ معماریان، معماری اسلامی و 10 سازه که با الهام گرفتن از آن ساخته شده بود را مورد بررسی قرار دادیم. این سازه ها به قدری هنرمندانه و با مهندسی دقیق ساخته شده اند که بسیاری از معماریان عقیده دارند در دنیای امروز، باید به سطح بسیار بالایی از علم معماری دست پیدا کرد تا بتوان مشابه این سازه ها را طراحی و اجرا نمود. این موضوع نشان از اهمیت و جایگاه علم معماری در اسلام داشته و هنر را به عنوان یک امر متعالی در نظر می گیرد. از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید از شما متشکریم. از سایر مقالات سایت نیز در صورت تمایل بازدید نمایید.