بهارکمعماری و معماران همواره به عنوان ابزار اقتصادی شناخته می‌شدند. پروژه‌های معماری یک منطقه بیانگر رشد اقتصادی یک منطقه‌اند و این تاثیر اقتصاد در معماری است که باعث کاهش یا افزایش پروژه‌های معماری می‌شود. این پروژه‌ها علاوه بر اینکه مستقیما ایجاد شغل می‌کنند، باعث تحکیم مشاغل موجود نیز میشوند. نیاز به خرید مصالح و استخدام افراد مختلف برای انجام کار‌های متعدد از واضح ترین نمود اقتصاد در معماری است. اما به همین دلیل بازار ساخت و ساز و معماری نیازمند گردش مالی خوبی است و اینجاست که تاثیر بازار ارز بر آن نمایان می‌شود.
تاثیر اقتصاد در معماری
علارغم اینکه ایران کشوری غنی از لحاظ منابع اولیه و نیروی کار است و ممکن است به نظر بیاید که بازار ساخت و ساز جدا از بازار ارز فعالیت می‌کند، اما در بسیاری از صنایع توانایی استفاده مستقیم از این منابع برای ما موجود نیست، لذا نمی‌توان تاثیر مستقیم دلار و بازار ارز را بر روی مواد اولیه و در نتیجه صنعت و بازار ساخت و ساز و به طور کلی تاثیر اقتصاد در معماری را نادیده گرفت و قطعا رشد اقتصادی و ثبات بازار ارز، موجب رونق اقتصاد در معماری خواهد شد.
اقتصاد در معماری نمایان می‌شود
قرن‌هاست که معماری با ساخت المان‌های چشم‌نواز و شاخص نه تنها در زیباسازی منطقه فعالیت می‌کند، بلکه این المان‌ها در واقع نشانگر قدرت اقتصادی و رشد اقتصادی یک منطقه نیز هستند. این المان های شاخص و چشم‌نواز علاوه بر نشانگر رشد اقتصادی بودن، آیینه‌ای هستند که سیاست و سبک زندگی یک شهر و یا کشور را بیان می‌کنند. جامعه‌ای که المان‌های معماری زیادی دارد و یا بازار ساخت و ساز در آنجا داغ است، جامعه‌ای رو به رشد تلقی می‌شود. چه رشد اقتصادی، چه رشد فرهنگی و چه رشد سیاسی. در یک جمله می توان گفت
تاثیر رشد اقتصاد در معماری
علت اینکه اقتصاد در معماری چنین دقیق نمایان می‌شود این است که، نیاز به مسکن، از نیاز‌های اولیه انسان است و بازار ساخت و ساز، بازاریست که تمامی اقشار جامعه را درگیر می‌کند. و همچنین میزان هزینه کردن هر قشر جامعه برای این نیاز اولیه، به راحتی قابل مشاهده است و اندازه‌گیری آن سخت نیست پس رکود و یا رشد اقتصادی به سادگی به وسیله آن قابل مشاهده است.
هنگامی که یک جامعه در حال رشد اقتصادی باشد، اقشار متوسط نیز می‌توانند هزینه‌های خوبی در بازار ساخت و ساز پیاده کنند و اقتصاد در معماری رونق می‌یابد و نمای منطقه رو به رشد قرار می‌گیرد.
کشور‌هایی که با مشکلات سیاسی و فرهنگی دست و پنجه نرم نمی‌کنند، هزینه‌های خود را صرف زیباسازی شهر و معماری منطقه خود می‌کنند و اقتصاد در معماری را رونق می‌بخشند تا علاوه بر بهبود روند زندگی مردمی و شهری، هنر خود را به جهانیان عرضه کنند موجبات رشد اقتصادی و صنعتی خود را، با افزایش گردشگری، فراهم آورند. به همین سادگی می‌توان فهمید که چطور معماری در اقتصاد و اقتصاد در معماری تاثیر گذار است و چگونه معماری و بازار ساخت و ساز، مسقیما در بازار ارز یک منطقه تاثیر می‌گذارد.
با این توصیفات دفعه بعد که از منزل خارج شدید نگاهی به اطراف بیاندازید تا متوجه رشد اقتصادی و یا رکود اقتصادی در شهر خود شوید.
معماران با چه کسانی کار می‌کنند؟
معماری بازار گسترده‌ایست که حول و حوش بازار ساخت و ساز در حال گردش است. و همانطور که پیش تر ذکر شد، مسکن از نیاز‌های اولیه است پس معماران با تمامی اقشار جامعه کار می‌کنند. از طراحی و ساخت المان و یا مجسمه‌ای کوچک گرفته تا ساخت و طراحی منازل و مجتمع‌های تجاری بزرگ و کوچک و حتی آسمان‌خراش‌های فوقالعاده و دیدنی.
کارفرما‌ی هرکدام از پروژه‌های نامبرده شده می‌تواند بخش خصوصی و یا دولتی باشد. با رشد اقتصادی و بهبود وضعیت معیشتی مردم، افراد زیادی شروع به سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف بازار ملک می‌کنند و به اقتصاد در معماری کمک می‌کنند، که این مهم به خودی خود باعث به گردش درآمدن سرمایه، ایجاد مشاغل جدید و تحکیم مشاغل قبلی می‌شود. و همین گردش مالی است که باعث چرخش اقتصاد یک کشور می‌شود. به همین منوال می‌توان مشاهده کرد که رکود و یا رشد اقتصادی و بازار ساخت ساز به صورت دو طرفه با هم در ارتباطند و تاثیر اقتصاد در معماری و معماری در اقتصاد را مشاهده کرد و به طور قطع می‌توان گفت که معماری و اقتصاد به صورت مستقیم با هم در ارتباطند. و رونق هر کدام موجب رونق دیگری می‌شود.
تاثیر بازار ارز بر معماری و بازار ساخت و ساز
همانطور که واضح است، این بازار ارز است که بیشترین تاثیر در اقتصاد یک منطقه را دارد. در واقع ورود و خروج ارز از نشانگر رونق اقتصادی است و با افزایش واردات ارزی در یک کشور، شاهد رشد اقتصادی آن خواهیم بود.. همچنین می‌دانیم اقتصاد در معماری نقش مهمی را ایجاد می‌کند پس چه کشور ما تولید کننده باشد و چه صادر کننده از این مهم مبرا نیست. جدا کردن اقتصاد کشور از بازار ارز جهانی نیز کاری بس دشوار و حتی ناممکن است. تمامی مبادلات جهانی و نرخ‌های تعیین شده جهانی به دلار است. اهمیت قیمت دلار و نرخ جابه‌جایی آن نیز، به همین دلیل است. اما چگونه افزایش و یا کاهش قیمت دلار و طور کلی نواسات بازار ارز بر اقتصاد در معماری تاثیر می‌گذارد؟
برای جواب دادن به این سوال باید یادآور شد که بازار ساخت و ساز حیطه کاری اصلی معماران است و باید تاثیر بازار ارز را بر بازار ساخت و ساز بررسی کرد تا به بهترین نتیجه و درک در مورد تاثیر اقتصاد در معماری رسید.
بازار ساخت و ساز به وسیله خرید اقلام مورد نیاز خود به بازار ارز وابسته است. برای بهتر متوجه شدن تاثیر دلار و اقتصاد در معماری و ساخت و ساز، در مثالی قیمت آهن و تاثیر دلار بر آن را بررسی میکنیم. تا تاثیرات دلار بر رکود و یا رشد اقتصادی یک منطقه را ملموس‌تر دریابید.
مثال تاثیر دلار بر صنعت آهن
صنعت آهن و فولاد در تولیدات متفاوت، قیمت متفاوت دارد برای مثال قیمت میلگرد عاج‌دار و صفحات فولادی با هم تفاوت دارند و با توجه به بازار مربوط به خود، منفاوت از هم عمل می‌کنند. همچنین باید توجه داشته باشید که قیمت دلار به صورت مستقیم بر بازار فولاد تاثیر می‌گذارد چراکه آهن نرخ جهانی خاص خود را دارد. و نیازی به بیان نیست که این نرخ جهانی به دلار است.
اما دلار تنها فاکتور تاثیرگذار بر قیمت آن نیست. برای مثال اگر دلار به صورت ناگهانی جهش ۲۰۰٪ داشته باشد قیمت آهن دقیقا ۲ برابر نخواهد شد. تاثیر بازار عرضه و تقاضا در اینجا بیشتر از بازار ارز مشاهده می‌شود. که این مساله یک مساله بومی و منطقه‌ای است. یعنی ممکن است قیمت دلار و بازار جهانی ارز ثابت باشد اما در یک فصل به علت افزایش تقاضا شاهد افزایش قیمت در این بازار باشیم.
دیگر عوامل موثر بر قیمت آهن
به طورکلی باید گفت بازار آهن آلات و بررسی آن کاری تخصصی و بس دشوار است. اما به طور خلاصه می‌توان گفت که تغییرات زیاد دلار علاوه بر تاثیر مسقیمی که بر این بازار دارد، تاثیر فراوانی نیز بر بازار عرضه تقاضا می‌گذارد. چراکه افزایش قیمت دلار و نوسانات بازار ارز باعث ایجاد نوسان در بازار بورس آهن می‌شود، این نوسانات باعث می‌شود کارگزاران این صنعت از فروش مواد موجود در انبار خود جلوگیری می‌کنند و کسانی که قصد ساخت و ساز دارند و افرادی که قصد سودجویی دارند نیز از خرید امتناع می‌کنند و بازار عرضه و تقاضا به هم می‌ریزد.
با همین مثال ساده می‌توان متوجه شد که افزایش قیمت دلار و به طور کلی نوسانات بازار ارز باعث می‌شود بازار ساخت و ساز کم رونق شود و این بازار ساخت و ساز است که رشد اقتصادی و یا رکود اقتصاد در معماری را نمایش می‌دهد.
تاثیر دلار بر معماری
همین مثال کافیست تا متوجه شوید نوسانات بازار ارز چگونه بر اقلام متعدد تاثیر می‌گذارد. این تاثیر بر روی تمامی اقلام اولیه صنعت معماری و بازار ساخت و ساز قابل مشاهده است، هنگامی که قیمت دلار و بازار ارز شروع به نوسان می‌کند تمامی خریداران و وفروشندگان دست از مبادله بر می‌دارند و منتظر میشوند تا بازار آرام شود و سپس اقدام به انجام ساخت و ساز و دیگر پروژه‌های خود می‌کنند تا کمترین ضرر را متحمل شوند. پس تاثیر دلار بر معماری هم معضل بزرگی بوجود آوره است.
بازار ارز در ایران
بازار ارز در ایران در سال ۹۷ به شدت پر تلاطم بود و این تلاطم تا به امروز ادامه دارد. سال ۹۷ به جد اقتصاد ایران را شوک کرد. این تلاطم در نیمه اول سال به شدت زیاد بود. علت این شوک ناگهانی را می‌توان به رییس جمهور آمریکا بازگرداند. در فروردین این احتمال که ممکن است آمریکا از برجام خارج شود شروعی بود بر افزایش قیمت دلار و در آن هنگام تلاش دولت برای به ثبات رساندن قیمت ارز نتیجه کمی داشت
روند افزایش قیمت دلار و تلاطم بازار ارز به جایی رسید که در مهر ماه دلار با افزایش قیمت روزانه هزار تومان همراه بود و حتی در بازار آزاد به قیمت ۲۰ هزار تومان هم رسید. پس از آن با مدیریت دولت قیمت دلار در آذر ماه به مرز ۱۰ هزار تومان بازگشت اما دیری نپایید که دوباره شروعی به افزایش قیمت کرد تا انتهای سال ۹۷ به مرز ۱۴ هزار تومان نزدیک شد.
این آشفتگی باعث شد تا اقتصاد ایران لطمه‌ی شدیدی بخورد و نرخ تورم بالا برود و حتی طبق گفته مرکز آمار نرخ تورم اسفند ۹۷ نسبت به اسفند ۹۶ چیزی در حدود ۴۲٪ بوده است. این ابر تورم دلیل شد تا اکثر اصنافی که مستقیما با دلار در ارتباط بودند، مانند بازار تلفن همراه، مدتی دست از کار برکشند و از خرید و فروش کالا خودداری کنند.
عکس العمل مردم نسبت به این نواسانات نیز موجب وخیم‌تر شدن شرایط شد. مردم عادی سرمایه‌های خود را نقد کردند و همگی اقدام به خرید دلار و سکه و طلا کردند به امید اینکه بتوانند از نوسانات بازار ارز سودی ببرند. همین امر موجب شد تا گردش مالی در کشور از کار بیفتد و بسیاری از مشاغل دچار مشکل شوند.
تاثیر شرایط اقتصادی ایران بر معماری و بازار ملک
صنعت ساخت و ساز نیز در سال ۹۷ جدا از این مشکلات نبود. افرادی که در حال ساخت و اجرای پروژه‌های معماری بودند، به دلیل افزایش ناگهانی قیمت دلار و نوسانات بازار ارز، دچار ضرر و زیان فراوان شدند و دست از کار کشیدند. این نوسانات در بازار ارز باعث رشد اقتصادی منفی، رکود در بازار ساخت و ساز، از بین رفتن اقتصاد در معماری و بسیاری از مشاغل دیگر شد.
البته لازم به ذکر است که این انجماد بازار ساخت و ساز و اقتصاد در معماری به سال ۹۷ منوط نمی‌شود و کشور در حدود ۵ سال است که از تولیدات بسیار کمتر از تقاضا رنج می‌برد اما اوج این رکود و رشد منفی اقتصاد در معماری و بازار ساخت و ساز به سال ۹۷ بر‌می‌گردد.
نیاز به مسکن
حباب قیمت مسکن و نوسانات شدید بازار ارز از عواملی است که مانع شروع پروژ‌های جدید و همچنین به اتمام رساندن پروژه‌های قبلی می‌شود. عقبایی نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک در این باره می‌گوید:
بر اساس اعلام بانک مرکزی رشد قیمت مسکن چیزی در حدود ۹۲ درصد است همین موضوع باعث می‌شود خریداران واقعی از خرید مسکن جا بمانند و کسانی که منتظر دریافت تهسیلات بودند نیز قدرت خرید یک واحد کوچک را هم نداشته باشند؛ زیرا ملکی که شهر تهران قبلا ۵۰۰ میلیون تومان بود به یکباره به قیمت ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون رسید و خریداران واقعی نمی‌توانند این تفاوت قیمت را جبران کنند.
لذا حتی با وجود اینکه تقاضا در بازار ملک و به خصوص در مورد ملک‌های کوچک و ارزان بالا رفته است، اما نوسانات بازار ارز و حباب بازار ساخت و ساز باعث رکود اقتصاد در معماری شده و مردم از ساخت املاک جدید و حتی به پایان رساندن پروژه‌های قبلی دست کشیده‌اند. این رشد اقتصادی منفی در تمامی بازار های ایران قابل مشاهده است.
سال ۹۸ رشد یا رکود اقتصادی
اما از ابتدای سال ۹۸ امیدواریم با ثبات پیدا کردن بازار ارز کشور رونق به بازار ساخت و ساز و اقتصاد معماری بازگردد و شاهد پیشرفت در این زمینه باشیم. بعضی از تحلیلگران این نوید را داده اند که امسال رشد اقتصادی در زمینه یازار ساخت و ساز خواهیم داشت و معتقدند که بازار مسکن بیش از این طاقت افزایش قیمت را ندارد؛ اما برخی اینگونه فکر نمی‌کنند. به هرحال امیدواریم شاهد رشد اقتصادری در تمامی بازار‌ها از جمله بازار ملک باشیم.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی کردیم تاثیر اقتصاد در معماری را با در نظر گرفتن بازار ارز و بازار ساخت و ساز را بررسی کنیم. همچنین چگونگی تاثیرگذاری بازار ارز و اقتصاد در معماری را توضیح دادیم تا با فرمول کلی آن آشنا شوید در هنگام رکود و یا رشد اقتصادی خودتان بتوانید تاثیر را مشاهده کنید.
علیرضا شاکری
اضافه کردن نظر